
یکی از صدها نکتهای که در پرورش مرغ ها وجود دارد فرآیند تولک مرغ تخمگذار است. سادهترین معنایی که برای این کلمه یعنی تولک می توان به کار برد احیا و تجدید قوای بدن مرغ می باشد. به این معنی که مرغهای تخمگذار بعد از یک دوره تخمگذاری (حدود یکسال) وارد مرحله توقف تخمگذاری، پرریزی، ترمیم دستگاه تناسلی و اسکلتی میشوند که این دوره تولک نامیده می شود. بعد از اتمام فرآیند تولک، مرغها دوره دوم تخم گذاری را شروع میکنند.
معمولا بعد از دوره تولک اندازه تخم مرغ ها بزرگتر شده و در نتیجه مورد تقاضای بیشتری قرار میگیرند. پدیده تولک در مرغهای بومی در فصول پاییز و زمستان به صورت طبیعی اتفاق میافتد و اجباری در آن وجود ندارد. اما تولک مرغ تخمگذار در روش پرورش صنعتی با اجبار و برنامهریزی انجام شده و مرغ ها انتخابی در این فرآیند ندارند. برای اطلاعات بیشتر در ادامه مطلب با سایت پراور صنعت همراه باشید. مطالعه این مطلب به 6 دقیقه زمان نیاز دارد.
علل تولک بری اجباری مرغ تخمگذار
پرورش دهندگان و صاحبان مرغداری ها به علل اقتصادی که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد اقدام به تولک بری اجباری مرغهای تخمگذار میکنند تا بتوانند میزان تولید را نسبت به هزینههای جاری بالا ببرند.
- مرغهای تخمگذار بعد از رسیدن به بلوغ تا دو ماه، بیشترین تعداد تخمها را گذاشته و بعد به تدریج از میزان تخمگذاری آنها کاسته میشود در این شرایط پرورش دهنده اقدام به تولک مرغ تخمگذار میکند تا در یک دوره دیگر نیز بتواند از تعداد تخمهای زیاد در مرغها استفاده کند.
- بعد از طی دوره تولک تخم مرغ ها بزرگتر شده و بازار بهتری را به دست میآورند.
- در شرایط ناپایدار بازار گاهی قیمت مرغ های جوان که بتوان با مرغهای فعلی جایگزین کرد بالا میرود در این شرایط گزینه به صرفه و کم هزینه تر برای مرغدار نگهداری از مرغ های فعلی و تولک بری آنها است.

بیشتر بخوانید: پرورش مرغ تخمگذار
مزایای تولک مرغ تخمگذار
- اگر شرایط نگهداری گله مرغها در حالت تولک باخرید گله جدید مقایسه شود، خواهید دید که فرایند تولک گزینه به صرفه تر و ارزانتری خواهد بود.
- در صورتی که گزینه تولک مرغ تخمگذار را انتخاب کنید نیاز به خرید مجدد پولت کم شده و هزینه کمتری را بابت خرید گله و حمل و نقل آن پرداخت خواهید کرد.
- مرغها بعد از پروسه تولک کمتر بیمار شده و از مقاومت بیشتری در برابر بیماریها برخوردار میشوند.
معایب تولک مرغ تخمگذار
- در طول دوره تولک مرغ تخمگذار، تولیدی که پرنده دارد نسبت به تغذیه بسیار کمتر است در نتیجه نسبت هزینه غذا به تعداد تخم مرغ تولید شده بسیار بالاتر بوده و پرورش دهنده در این دوره دچار ضرر و زیان مالی خواهد شد.
- مرغ های تخمگذار نیز بعد از چند دوره تخم گذاری و تولک بری به کشتارگاه فرستاده می شوند. معمولاً چنین مرغ هایی از کیفیت و طعم خوبی در لاشه برخوردار نخواهند بود.
انواع روشهای تولک مرغ تخمگذار
انواع روشهای تولک مرغ تخمگذار به شرح زیر می باشد.

بیشتر بخوانید: گندم برای مرغ تخمگذار
تولک بری معمولی
در این روش فقط یک بار در روز به مرغها دان داده می شود. ضمن اینکه صدف هم در کنار جیره غذایی مرغ قرار میگیرد. به این ترتیب که از زمان شروع تولک های تا دو هفته پس از تولید دوباره تخم مرغ صدف به صورت جداگانه به مرغ ها داده می شود. بعد از دو هفته که از تولید تخم مرغ گذشت اندازه صدف در جیره غذایی به حالت قبل برمیگردد.
جدول تولک بری مرغ تخمگذار به روش معمولی
- روز ۲-۱ (دان و آب داده نمی شود
- روز ۳ ( ۴/۵ کیلو دان به ازای هر ۱۰۰ قطعه مرغ به همراه آب)
- روز ۴ (دان و آب داده نمی شود)
- روز ۵ ( مانند روز سوم)
- روز ۶ ( دان و آب داده نمی شود)
- روز ۷ ( مانند روز سوم)
- روز۸ ( دان و آب داده نمی شود)
- روز ۹ ( مانند روز سوم)
- روز ۱۰ تا ۶۰ ( ۷۵ در صد دان اصلی به همراه آب)
- روز ۶۱ ( مصرف دان تمام وقت مانند روال قبلی تولید به همراه آب )
- تا روز ۶۱، ۸ ساعت نور در روز داده می شود و بعد از آن ۱۶-۱۴ ساعت در روز.
تولک بری کالیفرنیایی
در این روش تولک مرغ تخمگذار از غله خرد شده و آب برای تغذیه پرنده استفاده می شود. باید توجه داشت این روش تولک بری مناسب مناطقی با آب و هوای گرم است و نباید از این روش در مناطق معتدل و سردسیر استفاده کرد. بعد از ۵ روز که با این روش مرغ ها تغذیه شوند بازدهی تولید در آنها به صفر میرسد.
جدول تولک بری مرغ تخمگذار به روش کالیفرنیایی
روز ۱۰-۱ ( دان و آب داده نمی شود)
روز ۲۸-۱۱( مصرف غلات خرد شده به صورت تمام وقت به همراه آب)
روز ۲۹ به بعد ( مصرف دان آردی و دان دوره تولید به صورت تمام وقت به همراه آب)
تا روز ۲۸ ام ۸ ساعت نور دهی در روز و بعد از آن ۱۶ ساعت.
تولک بری کارولینای شمالی
در این روش از تولک مرغ تخمگذار بر روی کاهش وزن مرغ ها تمرکز می شود. روش تولک بری در این روش به این ترتیب است:
- قبل از حذف کامل دان مرغ ها به صورت ۲۴ ساعته در طول یک هفته نوردهی انجام می شود.
- بعد از دوهفته که مرغها به اندازه لازم وزن از دست دادند تا دو روز به ازای هر مرغ ۴۵ گرم جیره در اختیار آنها قرار میگیرد.
- در مرحله بعد به مدت ۲۸ روز جیره حاوی ۱۵ درصد پروتئین و ۲ درصد کلسیم به مرغ ها داده می شود.
- بعد از ۲۸ روز تغذیه مرغ تخمگذار به روش قبل از دوره تولک برمیگردد.
نوردهی مناسب در تولک مرغ تخمگذار به روش کارولینای شمالی
در تولک مرغ تخمگذار به روش کارولینای شمالی نیز توجه به نوردهی مناسب لازم است این نوردهی شامل مراحل زیر می باشد:
- سه هفته اول، ۱۲ ساعت نوردهی لازم است.
- از روز ۳۴-۲۱دوره ، ۱۳ ساعت نوردهی لازم است.
- بعد از روز ۳۵ ام برنامه عادی نوردهی (۱۴ ساعت) کافی خواهد بود.
سایر روش های تولک مرغ تخمگذار
- تولک بری با استفاده از افزایش روی
- کاهش سدیم جیره به همراه ۸ ساعت نوردهی
- کاهش کلسیم جیره
- استفاده از هورمون های تولید مثل مانند تزریق ۲۰ میلی گرم پروژسترون به جیره
- استفاده از روشهای دارویی

بیشتر بخوانید: نگهداری مرغ در تابستان
تولک بی موقع مرغ تخمگذار
فرایند تولک مرغ تخمگذار هرچند در بیشتر شرایط مفید و به صرفه است اما گاه تولک ناخواسته مرغ ها می تواند باعث ضرر و زیان در صنعت پرورش مرغ تخم گذار باشد. به خصوص در ایامی از طول سال که قیمت تخممرغ بیشتر بوده و تولک گذاری مرغ ها در این شرایط اصلا به صرفه نیست.
چه عواملی باعث میشود که مرغ تخمگذار وارد پروسه ناخواسته تولک شود؟
اما چه عواملی باعث میشود که مرغ تخمگذار وارد پروسه ناخواسته تولک شود؟ برای دستیابی یه جواب این سوال با ما همراه باشید.
نور کم
متناسب نبودن اندازه نوردهی در سالن پرورش مرغ می تواند باعث بروز تولک ناخواسته شود اگر نور موجود در سالن برای ساعات طولانی قطع شود به خصوص در فصول سرد سال باعث قطع تخمگذاری شده و مرغ ها دوره تولک را شروع خواهد کرد. نور زیاد هم می تواند این پدیده را به وجود آورد.
آب کم
توجه کافی به آب مورد نیاز مرغ ها باعث می شود که پرنده از شدت کم آبی دچار تولک ناخواسته نشود. بررسی منابع آب از لحاظ نشتی، گرفتگی و یخ زدگی لوله های انتقال آب میتواند ضمانت کافی برای رفع تشنگی مرغها باشد.
استرس
یکی از عوامل موثر در تولک مرغ تخمگذار در شرایط ناخواسته استرس است. استرس میتواند باعث قطع ناگهانی تخم گذاری شده و مرغ را وارد دوره تولک کند.
عوامل ایجاد کننده استرس در مرغ تخمگذار عبارتند از:
- تغییر محل نگهداری
- سر و صداهای بلند و ناهنجار
- رسوخ حیوانات شکارچی به داخل گله و …
تغذیه بد
یکی از روشهای مهم در تولک بری مرغ تخمگذار قرار دادن پرنده در شرایط تحمل گرسنگی است. پس تغذیه ضعیف و ناکافی و تغییرات مهم در جیره غذایی میتواند تهدیدی برای تولک ناخواسته مرغها باشد. از خرده عواملی که میتوانند فرآیند ناخواسته تولک مرغ تخمگذار را ایجاد کنند میتوان به عوامل زیر اشاره کرد:
- بینظمی در شیوه نگهداری
- نوسانات دمایی محیط نگهداری
- کمبود فضا نسبت به تعداد مرغ ها
- بیماری های رایج در میان مرغها
- انگلهای خارجی مانند کنه و شپشک که سبب پر ریزی شدید مرغ و در نتیجه تولک رفتن آن می شود.
سوالات متداول
اگر شرایط نگهداری گله مرغها در حالت تولک باخرید گله جدید مقایسه شود، خواهید دید که فرایند تولک گزینه به صرفه تر و ارزانتری خواهد بود. در صورتی که گزینه تولک مرغ تخمگذار را انتخاب کنید نیاز به خرید مجدد پولت کم شده و هزینه کمتری را بابت خرید گله و حمل و نقل آن پرداخت خواهید کرد. مرغها بعد از پروسه تولک کمتر بیمار شده و از مقاومت بیشتری در برابر بیماریها برخوردار میشوند. در طول دوره تولک مرغ تخمگذار، تولیدی که پرنده دارد نسبت به تغذیه بسیار کمتر است در نتیجه نسبت هزینه غذا به تعداد تخم مرغ تولید شده بسیار بالاتر بوده و پرورش دهنده در این دوره دچار ضرر و زیان مالی خواهد شد. مرغ های تخمگذار نیز بعد از چند دوره تخم گذاری و تولک بری به کشتارگاه فرستاده می شوند. معمولاً چنین مرغ هایی از کیفیت و طعم خوبی در لاشه برخوردار نخواهند بود. تولک بری معمولی، تولک بری کالیفرنیایی، تولک بری کارولینای شمالی، برا اطلاعات بیشتر این مطلب از سایت پراور صنعت را مطالعه کنید. مزایای تولک مرغ تخمگذار چیست؟
معایب تولک مرغ تخمگذار چیست؟
انواع روشهای تولک مرغ تخمگذار را نام ببرید؟